Krzyżanowski Jerzy Roman

Home  »  Lista członków  »  Krzyżanowski Jerzy Roman

krzyzanowski

Urodzony 10 grudnia 1922 r. w Lublinie, syn literaturoznawcy Juliana Krzyżanowskiego. Uczeń Gimnazjum im. Stefana Batorego w Lublinie. Zastępowy i przyboczny II Lubelskiej Drużyny Harcerskiej w latach 1936-39. Brał czynny udział w obronie Lublina we wrześniu 1939 r. Członek konspiracyjnego zastępu „Rysie” Jerzego Najmoły, a od 1942 r. Szarych Szeregów. Pracował w warsztatach remontowych obsługujących Niemców, skąd przesyłał do oddziału Szarugi szczegółowy wykaz jednostek niemieckich stacjonujących w Lublinie oraz w powiecie lubelskim i lubartowskim. Zagrożony, przeszedł do samodzielnego oddziału harcerskiego Aleksandra Sarkisowa, stacjonującego w okolicach Motycza. Brał udział w szeregu akcji i odbiorze zrzutów alianckich. Był uczestnikiem akcji „Most” na tajnym lądowisku „Bąk” pod Bełżycami.

Partyzancki poetą, opisywał wierszem niezapomniane partyzanckie przeżycia, uzupełnione pamiętnikiem, który z czasem stał się podstawowym materiałem do książki U Szarugi (Lublin w 1995 r.).

Po ujawnieniu się Oddziału, został aresztowany i umieszczony w obozie w Skrobowie koło Lubartowa, deportowany do Rosji (Stalinogorsk, Riazań), gdzie przebywa 2,5 roku. Po powrocie do Polski rozpoczął studia na Uniwersytet Warszawski, studiując filologię polską. Pracę magisterską obronił w 1959 r. W latach 1947-54 pracował w PWN. W 1959 r. wyjechał do USA jako lektor języka polskiego na University of California w Berkeley. W 1965 r. na University of Michigan uzyskał stopień doktora filozofii w dziedzinie literatury porównawczej, z najwyższym wyróżnieniem Stowarzyszenia Honorowego Phi Beta Kappa. W latach 1990-91 wykładał literaturę polską na uniwersytetach Michigan, Colorado, Kansas i Ohio.

Jest członkiem wielu stowarzyszeń naukowych, uczestnikiem wielu kongresów. W latach 1976-78 był przewodniczącym Stowarzyszenia Rozwoju Studiów Polskich. W latach 1983-89 – członek zarządu Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce.

Bibliografia prac prof. Krzyżanowskiego obejmuje ponad 600 pozycji drukowanych w Wielkiej Brytanii, Francji, Kanadzie, Niemczech, Polsce i Stanach Zjednoczonych. Znajdują się wśród nich. m.in. pozycje książkowe, takie jak pierwsza obcojęzyczna monografia Władysława Reymonta opublikowana w języku angielskim, przewodnik po nowym amerykańskim tłumaczeniu Trylogii Henryka Sienkiewicza, zbiór esejów z dziedziny literatury polskiej, a także 10-tomowa seria podręczników do nauki języka polskiego przeznaczona dla studentów amerykańskich uniwersytetów, sześć powieści, opracowania redakcyjne (antologia Katyń w literaturze) oraz wiele przedmów do książek, artykułów, recenzji, tłumaczeń i szereg opowiadań drukowanych w czasopismach polskich wydawanych za granicą, a następnie przedrukowywanych w wydawnictwach krajowych. Był stałym współpracownikiem londyńskich „Wiadomości”, paryskiej „Kultury” i „Zeszytów Historycznych”, „Przeglądu Polskiego”, stanowiącego dodatek kulturalno-społeczny do „Nowego Dziennika”, wydawanego w Stanach Zjednoczonych. Przez wiele lat publikował prace naukowe i recenzje w amerykańskich kwartalnikach „The Polish Review”, „The Slavica Review” i innych. Stały współpracownik „Pamiętnika Literackiego”, wydawanego przez ZPPnO.

W 1995 r. prezydent Lech Wałęsa odznaczył go Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi Rzeczpospolitej. Inne odznaczenia, to: Krzyż Walecznych, Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami, Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej (2004) za wybitne zasługi w propagowaniu i krzewieniu historii i kultury polskiej.

Dwukrotny laureat Nagrody Literackiej im. Bolesława Prusa (1998, 2006), a także Nagrody Literackiej Związku Pisarzy Polskiech na Obczyźnie (1997, 2013).