mar 30, 2021
KBBOd REDAKCJI
To już druga edycja londyńskiego „Pamiętnika Literackiego” w okresie pandemii trwającej w Wielkiej Brytanii od marca 2020 roku, oznaczającej zastój, izolację, kryzys, dla niektórych chorobę, dla wszystkich wyczekiwanie… Czekanie na powrót do normalności. Ludzie pióra skupieni wokół Związku Pisarzy, włączeni ze środowiskiem polonijnym, tęsknią do bezpośrednich kontaktów i wymiany poglądów. Od lat daje się zauważyć, że te potrzeby są obustronne. Może właśnie dlatego czytelnicy naszego pisma i widzowie naszych programów piszą, żeby w okresie niezbyt sprzyjającym publicznym spotkaniom, jednak robić „małe Conieco”. Kubusia Puchatka, który używał tego określenia, charakteryzowała pogoda ducha, jakiej i my potrzebujemy, aby przetrwać ten zły czas. Z nadzieją, że on minie oddajemy do rąk Czytelników LX tom „Pamiętnika Literackiego”. Publikujemy w nim prozę i wiersze powstałe w okresie pandemii. Czas zarazy zapisują: Michał Bukowski, Janusz Guttner, Krystyna Kaplan, Joanna Kern, Wojciech Klas, Waldemar Kontewicz, Jakub Kurzyński, Tomasz Łychowski, Irene Sturm, Stefan Tyczyna i Piotr Witt.
Grudniowy tom otwiera zdjęcie „reportera papieża”, czyli Tadeusza Nowakowskiego ze Świętym Janem Pawłem II, które zamieszczamy z okazji ogłoszenia roku 2020 Rokiem Papieża. Gdybyśmy w pełni zaufali dokumentacji archiwalnej ZPPnO, wskazującej na rok 1920 jako datę urodzin Tadeusza Nowakowskiego, to mogliśmy celebrować 100-lecie urodzin obu wybitnych postaci. Pogodziliśmy jednak obie metryki. Na naszych łamach przypominamy (za zgodą Danuty Nowakowskiej i jej syna, Marka) reportaże z mniej znanych, egzotycznych podróży Jana Pawła II do Nagasaki i na Alaskę. Drukujemy także wspomnienia o pisarzu, a Rafał Habielski kreśli wnikliwy szkic uzasadniający, jakim bezcennym współpracownikiem okazał się Tadeusz Nowakowski w 42-letniej historii Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. Rok 2020 jest również Rokiem Leopolda Tyrmanda, którego trzy różne edycje Dziennika 1954 porównuje Katarzyna Bzowska.
Relacja z rozdania ubiegłorocznych Nagród Literackich Związku Pisarzy 2019 obejmuje laudacje, podziękowania laureatów – Niny Taylor-Terleckiej i Erica Karpelesa oraz kolorowy fotomontaż. Uroczystość odbyła się w Ognisku Polskim 21 lutego 2020 r. i zgromadziła międzynarodową publiczność (Paryż, Turyn, Warszawa, Białystok) – dlatego prowadzona była w języku angielskim.
Aleksandrze Ziółkowskiej-Boehm zawdzięczamy interesującą rozmowę o Kresach, przeprowadzoną z Januszem Paluchem. Miłośnikom książek Jana Parandowskiego polecam błyskotliwy esej Adama Wiercińskiego, w którym autor nie szczędzi krytyki pod adresem znanych pisarzy pospiesznie czytających i pomniejszających zasługi wybitnego znawcy kultury antyku. O „poecie w pelerynie z błękitu”, czyli Edwardzie Duszy, pisze z podziwem i przyjaźnią Mirosława Kruszewska. Zapominanych pisarzy emigracyjnych przywołują Nina Taylor-Terlecka i Oskar Stanisław Czarnik. Czy jest, czy też nie ma Archiwum im. Bogdana Czaykowskiego i Adama Czerniawskiego w Lions Bay? Trwające latami nieporozumienia na ten temat rozwiewa Anna Lubicz-Łuba z Kanady.
Natomiast współpracujący z „Pamiętnikiem Literackim” Adam Czerniawski w eseju Szukam Polski krytycznie, a niekiedy i prowokacyjnie prostuje badawcze syntezy krajowych polonistów.
Wspomnień w LX tomie „Pamiętnika” jest kilka. Tłumaczka z USA, Danuta Borchardt-Stachiewicz napisała wspomnienie o swoim sławnym ojcu, Karolu Borchardtcie, autorze książki Znaczy kapitan. Z kolei Jan Chodakowski przypomina sylwetkę wciąż mało znanego polonofila – Ronalda Howarda Stroma, Jan Miodek żegna przyjaciela – Floriana Śmieję, a Ewa Lewandowska-Tarasiuk – prof. Alicję Moskalową.
Stały dział recenzji PL otwiera Mieczysław Orski omawiający pokonferencyjną publikację poświęconą Kazimierzowi Wierzyńskiemu w 50-lecie śmierci poety. Drukujemy też poezję debiutujących na naszych łamach: Izy Smolarek, Jakuba Kurzyńskiego i Aleksandra Sławińskiego.
Do niniejszego tomu wykorzystaliśmy ilustracje Danuty Laskowskiej. Wszystkim Czytelnikom życzę ciekawej lektury.
Regina Wasiak-Taylor
Redaktor naczelny “Pamiętnika Literackiego”
