W 62. roku istnienia Nagrody Literackiej Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie z siedzibą w Londynie, jury (w składzie: przewodniczący Andrzej Krzeczunowicz – prezes ZPPnO w Londynie, dr Nina Taylor-Terlecka – Oxford, dr Aleksandra Ziółkowska-Boehm i ks. prof. dr Janusz Ihnatowicz – USA oraz dr Beata Dorosz – Warszawa, IBL PAN) uprzejmie zawiadamia o przyznaniu następujących nagród za rok 2013:
Nagrodę główną za całokształt twórczości otrzymuje
prof. dr Jerzy R. Krzyżanowski (USA), nestor polskiej nauki o literaturze w kraju i zagranicą. Urodzony w 1922 w Lublinie, uczestnik II wojny światowej w Szarych Szeregach i Armii Krajowej, więzień NKWD; po studiach na Uniwersytecie Warszawskim od 1959 mieszkający w Stanach Zjednoczonych; wykładowca na University of California, następnie na uniwersytetach w Michigan, Colorado, Kansas i Ohio. Łączy pracę naukową w dziedzinie literatury polskiej i literatury porównawczej z twórczością literacką; obok tomów studiów i rozpraw (np. A Modern Polish Reader, 1972, Legenda Somosierry i inne prace krytyczne, 1987) napisał cykl powieściowy (Diana, 1986, Banff, 1988, Ariadna, 1998) oraz kilka innych powieści i tomów opowiadań; osobny nurt twórczości stanowi literatura dotycząca II wojny światowej (m.in. Generał. Opowieść o Leopoldzie Okulickim, 1980, U Szarugi, 2004, oraz międzynarodowa antologia Katyń w literaturze, 1995). Zainteresowania badawcze dzieli między literaturę polską i amerykańską jako autor m.in. wydanej po polsku biografii Ernesta Hemingwaya (1963) i wydanej po angielsku biografii Władysława St. Reymonta (1972); perspektywę jego badań najlepiej oddaje tytuł ostatniego tomu szkiców historycznych i literackich Widziane z Ameryki (2009). Czynnie zaangażowany w działalność w kręgach polonijnych (w 1976-87 przewodniczący Assosiation for the Advancement of Polish Studies, w 1977-80 przewodniczący Komitetu Planowania Północnoamerykańskiego Studium Spraw Polskich, w 1983-89 członek zarządu Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce, od 1991 członek Komitetu Archiwum Wschodniego w USA), nadto członek wielu stowarzyszeń i towarzystw naukowych w Polsce, Europie i Stanach Zjednoczonych
– Nagroda im. Włady Majewskiej w kategorii za najlepszą książkę roku 2012 dla pisarza polskiego mieszkającego poza krajem: Wojciech Karpiński Twarze (Warszawa: Zeszyty Literackie)
Książka, określana przez samego Autora (jak i przez wydawcę) jako „autobiografia duchowa”, przynosi szkice i eseje poświęcone „ludziom, książkom, obrazom, pejzażom”, które wpłynęły na jego sposób patrzenia na świat, przeżywania i interpretowania literatury i sztuki jako „sposobu porozumiewania się ze światem i odkrywania samego siebie”. Pamiętając o nauczycielach i mistrzach, którzy ukształtowali jego intelektualną osobowość, Autor przywołuje duchową tradycję, z której się wywodzi. Kreśląc portrety m.in. Giedroycia, Czapskiego, Stempowskiego, Miłosza, Hertza, Heberta, Mycielskiego, opowiada też własną „prywatną historię wolności”, którą odnalazł w kontaktach z tymi wybitnymi osobowościami, wbrew reżimowemu zniewoleniu w PRL, i która pozwoliła mu odnaleźć się intelektualnie także na emigracji w 1982. Książka nawiązuje do wcześniejszych tomów Autora (m.in. Herb wygnania, 1989, czy Książki zbójeckie, 2009), ale jest chyba najpełniejszą rekapitulacją podjętych tam tematów i problemów.
– Nagroda dla obcokrajowca za upowszechnianie kultury i literatury polskiej: dr Charles S. Kraszewski (USA):
Laureat to szczycący się polsko-czeskimi korzeniami profesor-slawista, tłumacz na język angielski literatury polskiej, czeskiej, słowackiej, łaciny i greki. Przetłumaczył na angielski Dziady, część III Mickiewicza; Nieboską komedię Krasinskiego, Odprawę posłów greckich Kochanowskiego. Tłumaczył i publikował krytyczno-literackie teksty poświęcone m.in. Herbertowi, Gombrowiczowi, Miłoszowi, Barańczakowi, Witkiewiczowi, Wyspiańskiemu, Kochanowskiemu, Mickiewiczowi i Krasińskiemu. Jest autorem książki Polish 100. Polish Culture and Civilization, która została wyróżniona w Chicago przez National University Continuing Education Association. Wieloletni redaktor wydawnictwa PIASA i kwartalnika „The Polish Review”, prestiżowego pisma adresowanego do amerykańskiego świata naukowego zainteresowanego Polską i szeroko rozumianymi problemami polskimi w różnych dziedzinach nauki i życia społeczno-kulturalnego.
– Nagroda za najlepsze opracowanie naukowe roku 2012 dotyczące kultury i literatury na emigracji: Oskar Stanisław Czarnik: W drodze do utraconej Itaki. Prasa, książki i czytelnictwo na szlaku Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich (1940-1942) oraz Armii Polskiej na Wschodzie i 2. Korpusu (1941-1946) (Warszawa: Biblioteka Narodowa).
Książka jest obszerną monografią przedstawiającą działalność instytucji cywilnych i wojskowych na wschodnich szlakach wychodźstwa oraz we Włoszech w okresie II wojny światowej i pierwszych latach po jej zakończeniu. Stanowi rezultat wielu lat badań, opartych na szeroko zakrojonych kwerendach i poszukiwaniach materiałów często bardzo trudno dostępnych, wręcz ulotnych i unikatowych. Ocala dla badań w wielu dziedzinach – historii, literaturoznawstwa, socjologii – szereg zjawisk niezwykle ważnych dla kultury czasu wojny i tuż powojennego. Literatura przedmiotu jest w tej dziedzinie bardzo skromna (poza tomami wspomnień z tego wychodźczego i żołnierskiego szlaku), a na tym tle książka prof. dr hab. Oskara Stanisława Czarnika ma charakter prawdziwie pionierski i stanowi nieocenione kompendium wiedzy.
Spotkanie z laureatami oraz wręczenie nagród odbędzie się w Londynie 1 marca 2014 w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym.
Tagged with: prof. dr Jerzy R. Krzyżanowski, Wojciech Karpiński
