paź 11, 2022
KBBK O M U M N I K A T
Po raz 71. zostały przyznane londyńskie Nagrody Literackie Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie. Jury w składzie: przewodnicząca Regina Wasiak-Taylor, prezes ZPPnO; ks. prof. Janusz Ihnatowicz, Houston, USA; dr Aleksandra Ziółkowska-Boehm, Wilmington, USA i dr Adam Wierciński, UO, Polska, uprzejmie zawiadamia o wyłonieniu następujących laureatów w 2022:
Nagroda im. Włady Majewskiej za rok 2021 została przyznana Wioletcie Grzegorzewskiej za powieść Wilcza rzeka (Wydawnictwo WAB, Warszawa 2021). Tegoroczna laureatka jest poetką, powieściopisarką i tłumaczką, mieszka od 2006 w Wielkiej Brytanii, znana jest na angielskim rynku wydawniczym jako Wioletta Greg.
Zadebiutowała zbiorem wierszy Wyobraźnia kontrolowana wydanych w Częstochowie w 1997, po czym opublikowała kilka następnych tomów poezji. Jednak szerszy rozgłos literacki przyniosła jej proza. W 2014 wydała autobiograficzną powieść Guguły, będącą zbiorem opowiadań o dziewczynce Wioli urodzonej i dorastającej na zapadłej wsi Hektary. Opublikowane w 2017 Stancje są kontynuacją dalszych losów dziewczynki.
Nagrodzona książka Wilcza rzeka zamyka na poły autobiograficzny tryptyk opowieści o Wioli. Zbieżności życiowe bohaterki trzech powieści z losami pisarki są zdumiewające i wydaje się, że doświadczenie czerpane z autentycznych przeżyć jest warunkiem kreacji literackiej Grzegorzewskiej. To autobiografizm czyni z kilku poruszonych w powieści wątków ich siłę, dodaje wiarygodności zagadnieniom takim jak przemoc domowa. Ale nie nagradzamy Grzegorzewskiej za napisanie powieści o samotnie wychowującej dziecko matce, ambitnej i zmagającej się z przeciwnościami losu (co mogłoby zainteresować współczesnego socjologa). Wilcza rzeka jest znacznie bogatszym dziełem chociaż korzysta z tak modnych teraz elementów reportażu i fejsbukowych wpisów. Powieść jest zapisem tułaczej podróży polskiej emigrantki z małej wyspy Wight na kanale La Manche do Hastings w pierwszym dniu ogłoszonej w Wielkiej Brytanii pandemii. Pisarka kreśli apokaliptyczne obrazy trwającej zarazy, codzienny klimat i rytm dnia mało uprzywilejowanych mieszkańców schronisk, wynajętych mieszkań, wyzyskanych i wyzyskujących, przegranych, poszkodowanych.
Nieatrakcyjny jest dookolny świat bohaterki Wilczej rzeki. Od szaleństwa chroni ją miłość, miłość do córki i miłość do mężczyzny. Prawdziwe przewagi Grzegorzewskiej można zaobserwować w języku. Już w Gugułach pokazała pisarka, że wie co jest piękne w słowie, estetyzm wyrażania i przekazywania myśli towarzyszy stale jej twórczości. Dość samotnie kroczy tą drogą zajętą przez pisarzy-specjalistów nowomowy, faworyzujących wulgaryzmy i barbarzyństwo językowe. Pisarstwo Wioletty Grzegorzewskiej wyróżnia się piękną polszczyzną. Tegoroczna laureatka stale też udowadnia, że tradycyjna powieść wcale nie umiera.
Nagrodę literacką za popularyzowanie kultury polskiej w świecie otrzymuje Neal Pease, profesor historii na Uniwersytecie Wisconsin w Milwaukee. Absolwent Uniwersytetu Kansas (1975); posiada dwukrotne magisterium z historii – Yale University i University of Kansas; doktorat uzyskał w 1982 r. na Uniwersytecie Yale. Kształcił się między innymi pod kierunkiem prof.prof. – Anny Cienciały i Piotra Wandycza. Prowadzi wykłady poświęcone historii Polski i Europy Środkowej, historii chrześcijaństwa ze szczególnym uwzględnieniem kościoła katolickiego.
Jest autorem cenionych książek, m.in : Poland, the United States and the stabilization of Europe, 1919–1933 ( New York, Oxford: Oxford University Press 1986); *Rome’s most faithful daughter. The Catholic Church and independent Poland, 1914–1939, (Athens: Ohio University Press 2009). Jest też autorem wielu esejów i rozpraw naukowych oglaszanych w pracach zbiorowych.
Porusza m.in. tematykę: rola kościoła katolickiego we współczesnej polskiej historii, cywilizacja zachodnia, historia chrzescijanstwa, współczesna Europa, historia papiestwa, Polska i jej sąsiedzi (lata 1914-1945). Profesor Neal Pease należy do zarządu redakcji (w latach 2015-2020- redaktor naczelny) naukowego amerykańskiego kwartalnika “The Polish Review” (organ: The Polish Institute of Arts and Sciences of America); jest także w składzie zarządu redakcji naukowego amerykańskiego kwartalnika Polish American Studies (organ: The Polish American Historical Association).
Uroczyste wręczenie nagród odbędzie się wiosną 2023 w Londynie.
