40 LAT PO ZAMKNIĘCIU LONDYŃSKICH „WIADOMOŚCI”

Na przełomie marca i kwietnia bieżącego roku minęło czterdzieści lat od momentu, w którym
ukazał się ostatni, 1816., numer londyńskich „Wiadomości”.

W DNIACH 16-18 WRZEŚNIA ODBĘDZIE SIĘ W TORUNIU

CZTERDZIEŚCI LAT PO ZAMKNIĘCIU LONDYŃSKICH „WIADOMOŚCI”

https://www.umk.pl/badania/konferencje/app/

PROGRAM

16 września (czwartek)
Otwarcie konferencji: 10:00–10:30

Sesja plenarna I: 10:30–12:40

1. prof. dr hab. Wacław Lewandowski (UMK, Toruń) – „Wstecznictwo” „Wiadomości”
2. dr Anna Cichocka (IPW, Wrocław) – „Wiadomości” londyńskie a „Kultura” paryska – spór o Kraj (1947–1956)
3. dr hab. Sławomir Cenckiewicz (WBH, Warszawa) – Publicystyka polityczna na łamach „Wiadomości”
4. dr hab. Tadeusz Sucharski, prof. AP (AP, Słupsk) – Sprawy rosyjskie i sowieckie na łamach „Wiadomości”
5. dr Artur Trudzik (USz, Szczecin) – „Trybuna” w sukurs „Wiadomościom”… Wkład działaczy PRW „NiD” oraz publicystów organu prasowego Ruchu w kształt londyńskiego tygodnika (lata 1946–1949)
   Przerwa kawowa: 12:40–13:00

Wydarzenie dodatkowe I: 13:00–13:45 dr hab. Mirosław Supruniuk, mgr Izabela Maćkowska (UMK, Toruń) – Archiwum „Wiadomości” jako warsztat badań nad dziejami emigracji polskiej XX wieku

Przerwa obiadowa: 13:45–15:00

Sesja plenarna II: 15:00–17:10

1. dr hab Mirosław Supruniuk (UMK, Toruń) – Tajemnice Mieczysława Grydzewskiego. Refleksje biografa
2. mgr Joanna Krasnodębska (UMK, Toruń) – Antoni Borman – kamień węgielny „Wiadomości”
3. dr Paweł Chojnacki (IPN, Kraków) – „Czwarty redaktor”. Zygmunt Nowakowski a Mieczysław Grydzewski i jego media
4. dr hab. Rafał Moczkodan, prof. UMK (UMK, Toruń) – Zastępca i Następca – Michał Chmielowiec i „Wiadomości”
5. dr hab. Anna Supruniuk (UMK, Toruń) – Przyjaźń i pamięć – śladami Stefanii Kossowskiej

Przerwa kawowa: 17:10–17:30

Wydarzenie dodatkowe II: 17:30–19:00 Wernisaż wystawy „Między Russell Street a British Museum. Redaktorzy i autorzy londyńskich „Wiadomości”

17 września (piątek)

Sesja plenarna III: 9:00–10:45

1. dr Konrad Niciński (IBL PAN) – Trwałość pamięci czy nowy początek? Ankiety „Wiadomości” wobec praktyk „Wiadomości Literackich” i polskiej prasy międzywojennej
2. mgr Katarzyna Moskała (UMK, Toruń) – Krytyka sztuki w „Wiadomościach”: Stanisław Frenkiel
3. dr Marcin Lutomierski (UMK, Toruń) – Zagadnienia dziecięce w londyńskich „Wiadomościach”. Rekonesans
4. dr Paweł Fiktus (WSP, Wrocław) – Akcenty krajowe w „Puszce” Pandory

Przerwa kawowa: 10:45–11:00

Sesja plenarna IV: 11:00–12:45

1. dr hab. Bartłomiej Szleszyński, prof. IBL PAN, mgr Agnieszka Szulińska, mgr Marta Błaszczyńska (IBL PAN, Warszawa) – Do czego posłużyć może badaczom “Wiadomości” cyfrowa edycja korespondencji Mieczysława Grydzewskiego i Kazimierza Wierzyńskiego na platformie TEI.NPLP.PL. Naukowa edycja cyfrowa a dane badawcze.
2. mgr Justyna Wysocka (UJ, Kraków) – Nakładem „Wiadomości”, drukiem Oficyny. Projekty wydawnicze Bednarczyków i Redaktora
3. prof. Nina Taylor-Terlecka (Oxford) – Samotny Redaktor wobec pracowitej Triady Grydzewski – Chmielowiec – Kossowska. O harmoniach i dysonansach w biurze redakcyjnym
4. dr Łukasz Garbal (MLAM, Warszawa) – Niezbędna nieprzyjaźń? Juliusz Mieroszewski w „Kulturze” o „Wiadomościach”

Przerwa kawowa: 12:45–13:00

Wydarzenie dodatkowe III: 13:00–13:45 dr hab. Rafał Moczkodan, prof. UMK (UMK, Toruń) – „Bibliografia zawartości „Wiadomości Polskich, Politycznych i Literackich” (Paryż–Londyn, 1940–1944) i „Wiadomości” (Londyn, 1946–1981)” – prezentacja projektu realizowanego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki

Przerwa obiadowa: 13:45–15:00

Sesja plenarna V: 15:00–17:10

1. prof. dr hab. Jolanta Pasterska (UR, Rzeszów) – Irena Hradyska (Chmielowiec) i „Wiadomości”
2. prof. Maciej Urbanowski (UJ, Kraków) – Z „Prosto z Mostu” do „Wiadomości”: Jerzy Pietrkiewicz
3. dr hab. Beata Dorosz, prof. IBL (IBL PAN, Warszawa) – Kulinarny wymiar tęsknoty, czyli o jednym z wątków przyjaźni Redaktora z Poetą
4. dr hab. Andrzej Karcz, prof. IBL (IBL PAN, Warszawa) – Tymon Terlecki jako krytyk teatralny londyńskich „Wiadomości”
5. dr Magdalena Budnik (UwB, Białystok) – Współpracownicy „Wiadomości” na kartach diariusza Janiny Konarskiej

Przerwa kawowa: 17:10–17:30

Sesja plenarna VI: 17:30–19:15

1. prof. Janusz Pasterski (UR, Rzeszów) – Wit Tarnawski i „Wiadomości”
2. dr hab. Ewa Szczepkowska (UWM, Olsztyn) – Włodzimierz Odojewski jako współpracownik „Wiadomości”
3. dr hab. Krzysztof Ćwikliński (Radom) – Andrzej Bobkowski i „Wiadomości”. Dzieje współpracy
4. mgr Katarzyna Markowska (UMK, Toruń) – Janina Surynowa-Wyczółkowska i „Wiadomości”

18 września (sobota)

Sesja plenarna VII: 9:00–11:10

1. dr Bogumiła Żongołłowicz (Melbourne) – Ludwik Kruszelnicki – „dżentelmen pióra”
2. dr hab. Roman Bobryk, prof. UPH (UPH, Siedlce) – Polak o Polakach i Żyd o Żydach… Obrazy pobratymców w emigracyjnej poezji Mariana Hemara
3. dr hab. Radosław Sioma, prof. UMK (UMK, Toruń) – Współpraca Gustawa Herlinga-Grudzińskiego z „Wiadomościami”
4. dr hab. Bożena Szałasta-Rogowska, prof. UŚ (UŚ, Katowice) – Twórczość Bogdana Czaykowskiego na łamach „Wiadomości”
5. dr Monika Urbańska (UŁ, Łódź) – Wokół ,,Wiadomości”. Mieczysław Grydzewski i Jan Lechoń – współpraca i przyjaźń

Przerwa kawowa: 11:10–11:30

Sesja plenarna VIII: 11:30–13:40

1. Regina Wasiak-Taylor (ZPPnO, Londyn) – Czy nagroda „Wiadomości” mogła być kontynuowana?
2. prof. dr hab. Zbigniew Chojnowski (UWM, Olsztyn) – Warmińskie i mazurskie tematy w „Wiadomościach”
3. dr Anna Frajlich, dr Marcin Lutomierski – Wspomnienia o „Wiadomościach” (rozmowa)
4. ks. dr hab. Jerzy Sikora, prof. UKSW (UKSW, Warszawa) – „Proszę mi nie odmawiać!” Korespondencja ze Stefanią Kossowską
5. prof. Eugeniusz S. Kruszewski (Kopenhaga) – Pani Stefa z twórczością w tle

Zakończenie konferencji: 13:40–14:00

Organizatorzy:

Wydział Humanistyczny Uniwersytet Mikołaja Kopernika (Toruń)

Archiwum Emigracji i Muzeum Uniwersyteckie UMK (Toruń)

Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie (Londyn)

PATRONAT:
Rektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu prof. dr hab. Andrzej Sokala
Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego Piotr Całbecki

KOMITET NAUKOWY
prof. Alfredas Bumblauskas (Uniwersytet Wileński)
dr hab. Beata Dorosz, prof. IBL (IBL PAN)
dr hab. Adam Kola, prof. UMK (UMK Toruń)
mgr Joanna Krasnodębska (UMK Toruń)
prof. dr hab. Wacław Lewandowski (UMK Toruń)
dr hab. Rafał Moczkodan, prof. UMK (Kierownik konferencji, UMK Toruń)
prof. dr hab. Józef Olejniczak (UŚ Katowice)
prof. dr hab. Jolanta Pasterska (UR Rzeszów)
prof. dr hab. Janusz Pasterski (UR Rzeszów)
dr hab. Anna Supruniuk (UMK Toruń)
dr hab. Mirosław A. Supruniuk (UMK Toruń)
dr hab. Marcin Wołk, prof. UMK (UMK Toruń)

SEKRETARZE KONFERENCJI
dr Marcin Lutomierski (m.lutomierski@umk.pl)
dr Łukasz Gemziak (lukgem@umk.pl)

Pismo, założone przez Mieczysława Grydzewskiego w marcu 1940 roku w Paryżu jako kontynuacja przedwojennych, wydawanych w Warszawie „Wiadomości Literackich”, nosiło tytuł „Wiadomości Polskie, Polityczne i Literackie”. Przeniesione do Londynu po kapitulacji Francji ukazywało się do lutego 1944 roku, kiedy to na skutek nacisków władz sowieckich brytyjskie Ministerstwo Informacji cofnęło mu przydział papieru. Po wznowieniu w kwietniu 1946 roku było wydawane pod skróconym tytułem „Wiadomości” przez Mieczysława Grydzewskiego (do 1970 roku), następnie przez Michała Chmielowca (do 1974 roku) i wreszcie przez Stefanię Kossowską, która w maju 1981 roku zamknęła pismo, zaś archiwum redakcyjne w 1994 roku przekazała do Archiwum Emigracji przy Bibliotece Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1999 roku „Wiadomości Polskie, Polityczne i Literackie” oraz „Wiadomości” zostały zdigitalizowane i udostępnione online w Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej. Roli i znaczenia „Wiadomości” nie sposób przecenić. Przez blisko czterdzieści lat były one najważniejszym literackim tygodnikiem wydawanym przez powojenną emigrację. Docierając do ponad osiemdziesięciu państw, kształtowały poglądy kulturalno-literackie, a także polityczne i społeczne znacznej części uchodźczego środowiska. „Wiadomości”, oskarżane o wspominkarstwo i nadmierne zwrócenie ku przeszłości, czasami irytowały i budziły sprzeciw, ale częściej dawały nadzieję, pokrzepiały, niosły polskie słowo i literaturę w najdalsze zakątki globu. Określane mianem „niezłomnych” konsolidowały tę część emigracji, która nie godziła się na żadne ustępstwa wobec władz PRL-u i która nie utożsamiała się z linią programową paryskiej „Kultury”.