sty 11, 2016
KBBPowstała w 1988 r. w Toronto Fundacja Władysława i Nelli Turzańskich, po raz dwudziesty pierwszy przyznała nagrody za szczególne osiągnięcia w dziedzinie kultury polskiej. Laureatami za lata 2013-2015 zostali: Beata Dorosz (Polska), Florian Śmieja (Kanada) i Aleksandra Ziółkowska-Boehm (USA).
BEATA DOROSZ ? profesor nadzwyczajny w Instytucie Badań Literackich PAN, historyk i dokumentalista literatury, bibliograf i edytor, współautorka słownika bio-bibliograficznego Współcześni polscy pisarze i badacze literatury, autorka wielu prac z dziedziny dokumentacji literackiej oraz polskiej kultury i literatury na emigracji po II wojnie światowej, m.in. Księga gości Jana Lechonia, Lechoń i Tuwim ? dzieje trudnej przyjaźni, edytorka utworów J. Lechonia w tomach Lechoń Nowojorski, W mym sercu jak w bursztynie oraz Jan Lechoń: Evening on the Hudson: an anthology of Jan Lechoń?s American writings, tomów korespondencji z Mieczysławem Grydzewskim (Mieczysław Grydzewski, Jan Lechoń: Listy 1923-1956) oraz Zofią i Rafałem Malczewskimi (Jan Lechoń, Z. i R. Malczewscy, Coraz trudniej żyć a umrzeć strach. Listy 1952-1955), redaktorka tomu Od New Orleans do Mississauga. Polscy pisarze w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie po II wojnie światowej, współautorka (z Jadwigą Czachowską) pierwszej bibliografii niezależnych druków literackich Literatura i krytyka poza cenzurą 1977-1989. Nagroda, przyznana prof. Dorosz za całokształt dorobku naukowego, ze szczególnym uwzględnieniem wydanego w 2013 roku fundamentalnego tomu Nowojorski pasjans: Polski Instytut Naukowy w Ameryce. Jan Lechoń. Kazimierz Wierzyński. Studia o wybranych zagadnieniach działalności 1939-1969, pragnie podkreślić jego szczególną rangę intelektualną, rzetelność i maksymalizm poznawczy, rozległość wykorzystanej przez autorkę dokumentacji archiwalnej i jej wnikliwą interpretację, w sposób istotny wzbogacające naszą wiedzę o fenomenie polskiej diaspory w wieku XX, jej osiągnięciach literackich, kulturalnych i naukowych.
FLORIAN ŚMIEJA ? poeta, krytyk literacki, tłumacz, iberysta, wieloletni profesor na uniwersytetach angielskich (School of Slavonic and East European Studies, University of Notthingham), kanadyjskich (University of Western Ontario) i polskich (Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Opolski, Wyższa Szkoła Języków Obcych i Ekonomii w Częstochowie), redaktor miesięczników ?Życie Akademickie? (1951-1953), ?Merkuriusz Polski Nowy, ale Dawnemu Wielce Podobny? (1957-1958) oraz ?Kontynenty? (1962-1964), autor kilkunastu tomów poezji (Czuwanie u drzwi, Powikłane ścieżki, Kopa wierszy, Wiersze, Jeszcze wiersze, Not a Tourist, Przezorność czasu, Ziemie utracone, Mały wybór wierszy, Wśród swoich, Wiersze wybrane, Niepamiętanie, Bezrok, Późne notacje), przekładów wielu pozycji z literatury hiszpańskiej i hispano-amerykańskiej (m.in. F. Garcia Lorca, J. R. Imenez, M. Azuela, L. Martin-Santos, J. Goytortua, G. A. Bécquer) oraz kilku tomów eseistycznych i wspomnieniowych. Poezja Floriana Śmiei stanowi sugestywny artystycznie wyraz głębokiej refleksji o podstawowych dla każdego człowieka wartościach: sensie życia, przywiązaniu do tradycji określającej naszą tożsamość, mądrości pozwalającej rozumieć niepowtarzalne piękno ludzkiej egzystencji. Fundacja, przyznając prof. Śmiei nagrodę za całokształt dorobku poetyckiego i przekładowego, pragnie równocześnie podkreślić inspirującą rolę tego twórcy i animatora życia kulturalnego na obczyźnie w podtrzymywaniu polskości poza krajem oraz wzbogacanie kultury polskiej poprzez przybliżanie jej wybitnych wartości innych kultur współczesnego świata.
ALEKSANDRA ZIÓŁKOWSKA-BOEHM ? reporterka, eseistka, autorka wspomnień, asystentka i współpracowniczka Melchiora Wańkowicza (1972-1974), redaktorka i edytorka jego dzieł oraz wielu poświęconych mu prac. W swoim bogatym dorobku ma ponad trzydzieści książek, m.in.: Blisko Wańkowicza, Z miejsca na miejsce, Kanada, Kanada, Moje i zasłyszane, Kanadyjski senator, Na tropach Wańkowicza, Proces Melchiora Wańkowicza 1964, Nie tylko Ameryka, Korzenie są polskie, Ulica Żółwiego Strumienia, Amerykanie z wyboru, Nie minęło nic, prócz lat, Kaja od Radosława, czyli historia Hubalowego krzyża, Otwarta rana Ameryki, Lepszy dzień nie przyszedł już, Ingrid Bergman prywatnie, Druga bitwa o Monte Cassino. Wiele z tych tytułów pisarka opublikowała również w języku angielskim. Aleksandra Ziółkowska-Boehm jest także autorką wstępów i przypisów do tomów Melchiora Wańkowicza Reportaże zagraniczne, Dzieła emigracyjne i Dzieła powojenne oraz zbiorów: Jerzy Giedroyc, Melchior Wańkowicz: Listy 1945-1963, King i Królik. Korespondencja Zofii i Melchiora Wańkowiczów. Zredagowała ponadto i opatrzyła posłowiem szesnaście tomów dzieł Melchiora Wańkowicza. Nagroda, przyznana za całokształt twórczości reporterskiej, eseistycznej, wspomnieniowej i edytorskiej pragnie podkreślić, że dorobek pisarki ? ukazując ważne epizody z życia wybitnego polskiego reportera ? od pewnego momentu z każdą nową pozycją portretuje skomplikowane i często dramatyczne losy polskiej diaspory.
?
Przekazując do publicznej wiadomości powyższy komunikat, Rada Dyrektorów pragnie z przykrością poinformować, że z dniem jego ogłoszenia zamyka swą 27-letnią działalność w służbie kultury polskiej. Bogaty dorobek Fundacji wiąże się nieodłącznie z jej twórczynią, Nelli Turzańską-Szymborską i jej dobrym, inspirującym duchem. Jest w ogromnej mierze zasługą Jej i grona jej bliskich współpracowników, którym tą drogą przekazuję najserdeczniejsze podziękowania za ich wieloletnią, bezinteresowną współpracę. Jednocześnie serdeczne słowa podziękowań kieruję do kanadyjskiej Polonii, bez której życzliwości i wsparcia nasze działania byłyby niemożliwe. Niech przyjmą te podziękowania wszyscy nasi darczyńcy, ludzie wielkiego serca i dobrej woli, redaktorzy miejscowej prasy, zamieszczający nasze komunikaty i informujący swych czytelników o podejmowanych przez nas przedsięwzięciach. Wiele serdeczności kieruję także do redakcji nowojorskiego ?Przeglądu Polskiego? i krajowych kwartalników literackich, przede wszystkim rzeszowskiej ?Frazy? i lubelskiego ?Akcentu?, pism, które od początku wykazywały życzliwe zainteresowanie pracami Fundacji. Zamykając swą działalność Fundacja, zgodnie z wcześniej wyrażoną wolą jej założycielki, przekazała swoje zasoby na utworzenie funduszu stypendialnego dla doktorantów polonistyki na Uniwersytecie Torontońskim. Fundusz ten powstał jako ?Wladyslaw and Nelli Turzanski Foundation Scholarship in Polish Studies at the University of Toronto?. Tym samym dzieło Nelli Turzańskiej-Szymborskiej, której celem było wspieranie i promowanie polskiej kultury na obczyźnie, choć w innej postaci, będzie kontynuowane.
Za Radę Dyrektorów
Ewa Szozda
Prezes
Toronto, dnia 11 grudnia 2015
Dodajmy, że wszyscy troje to także laureaci Nagród Literackich Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie.
Florian ŚMIEJA został wyróżniony dwukrotnie: w 1959 r. otrzymał nagrodę ?Młodych? im. Stanisława Strońskiego, a w 1991 r. nagrodą Związku za całokształt twórczości. Natomiast Aleksandra ZIÓŁKOWSKA-BOEHM w 2007 r. otrzymała nagroda za najlepszą książkę poprzedniego roku, napisaną przez pisarza emigracyjnego ?Kaja od Radosława, czyli historia Hubalowego krzyża?. Rok później wyróżniona została Beata Dorosz nagrodą za wybitne opracowania naukowe dotyczące literatury emigracyjnej za książkę „Mieczysław Grydzewski, Jan Lechoń. 1923-1956”. Obydwie tegoroczne laureatki Nagrody Fundacji Turzańskich są członkami jury Nagród Literackich ZPPnO.
